Z wyników badań wykonywanych przeze mnie wynika, że wiele zawodniczek, zawodników uprawiających sport nawet zawodowo, ma poważne zaburzenia w układzie kostno –stawowym. A kość to żywa tkanka, podlegająca ciągłej przebudowie i przystosowaniu do potrzeb narządu ruchu, o czym nie zawsze pamiętamy. Kości, stawy i mięśnie tworzą ściśle związaną ze sobą całość, których rozwój, jak i funkcjonowanie są od siebie nawzajem zależne. Do prawidłowego rozwoju mięśni, konieczny jest dobry rozwój i stan kości oraz prawidłowa budowa i funkcjonowanie stawów. A im więcej zaburzeń występuje w tym układzie, tym większa skłonność do urazu. Niezależnie od rodzaju, każdy uraz wyłącza z uczestnictwa w zajęciach treningowych na pewien okres. Na masę kośćca i gęstość tkanki kostnej bardzo duży wpływ ma odżywianie. Kiedy zabraknie potrzebnych składników, zmniejsza się ilość wytwarzanej tkanki kostnej. Dobry stan kości wymaga
utrzymywania w organizmie optymalnego poziomu: takich minerałów jak wapń, fosfor, magnez, fluor, krzem, miedź, bor. W procesie tym niezbędne są również witaminy z grupy B : B 6 , B 12, kwas foliowy ( B 9 ), witaminy :A, C, D, K 2 , także niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe oraz białko.
Bodźcem do odbudowy i wzmacniania kości jest nacisk mechaniczny zachodzący podczas ruchu ( wysiłku). Na wzrost kości na długość zachodzący w wieku dziecięcym, bardzo duże znaczenie ma prawidłowy stan i funkcjonowanie chrząstki nasadowej. Największy potencjał wzrostowy znajduje się w kościach udowych i piszczelowych w pobliżu stawów kolanowych. Badania pokazują, że wpływa to na około 70 % długości kończyny. Jednak koniecznym warunkiem prawidłowego wzrostu kości jest sprawne krążenie krwi w okolicy chrząstek nasadowych, prawidłowe unerwienie i czynność kończyny. Chrząstka wzrostowa, podobnie jak stawowa czy kość, do dobrego odżywienia wymaga rytmicznej zmiany nacisku, który pobudza jej wzrost.
Patologiami kości związanymi z nieprawidłowo prowadzonym treningiem fizycznym są złamania awulsyjne [złamania, w którym oderwaniu ulega fragment kostny, do którego
przyczepia się ścięgno lub więzadło] i przeciążeniowe. Te pierwsze zdarzają się u młodych sportowców, gdy mineralizacja i wytrzymałość tkanki kostnej jest zbyt mała w stosunku do
siły mięśniowej. Podczas gwałtownego, silnego skurczu mięśnia może dość do oderwania wraz ze ścięgnem fragmentu kości. Złamania przeciążeniowe powstają w miejscach kości poddawanej wielokrotnym i silnym naciskom (np. monotonny trening specjalistyczny).W tych obszarach kości dochodzi do wypłukania soli mineralnych, co powoduje zaburzenia w budowie tkanki i staje się przyczyną przerwania jej ciągłości.
Niepokojące jest to, że ostatnio dotyka to nawet olimpijczyków. W ich przypadku połączone to jest jednocześnie z dużymi brakami składników odpowiedzialnych za strukturę kości. Z uzyskanych informacji wynika, że korzystają ze sporej ilości suplementów. Czy więc zawodzi jakość suplementów, ich niewłaściwe stosowanie ( zestawienie), czy wchłanialność w
przewodzie pokarmowym?. W tym miejscu kłania się szeroko pojęty monitoring.
Nasuwa również pytanie na temat jakości treningu i wykorzystania w procesie treningowym wiedzy związanej z funkcjonowaniem organizmu. Szkielet to nie tylko podpora dla mięśni, umożliwiająca ruch, to również ochrona narządów wewnętrznych. To także znajdujący się wewnątrz jam szpikowych kości długich oraz w małych jamkach w obrębie istoty gąbczastej kości, szpik kostny. Czerwony szpik kostny, który u dziecka wypełnia wszystkie kości, wytwarza czerwone i białe krwinki oraz płytki krwi. Alarmującym faktem są zmiany reumatyczne już u dzieci 11. letnich. Pod pojęciem tym można sklasyfikować od 100 do 200 różnych dolegliwości związanych ze stawami i mięśniami, które objawiają się stanami zapalnymi lub zwyrodnieniowymi. Precyzyjniej można określić, że to choroba tkanki łącznej i bardziej niż kości dotyczy stawów. To przede wszystkim stany zapalne w kościach i tkankach miękkich układu kostnego czyli chrząstkach i więzadłach. Do niedawna problem dotyczył tylko osób starszych. Obecnie zaczyna dotykać to coraz młodsze osoby, a nawet dzieci.
Dlaczego tak się dzieje? Gdzie szukać przyczyn takiego stanu? . Odpowiedź nie jest jednoznaczna. W przypadku reumatyzmu związanego ze stanami zapalnymi stawów, ograniczenie spożycia węglowodanów umożliwia ogólne złagodzenie stanu zapalnego, ale także ochronę komórek odbudowujących tkankę chrzęstną (chondrocytów). Spożywanie dużych ilości cukru podwyższa poziom insuliny we krwi, a co za tym idzie stan zapalny. Należy spożywać pokarmy o dużej zawartości kwasów tłuszczowych omega-3 (min.tłuste ryby, siemię lniane, olej lniany, orzechy i olej z orzechów włoskich) oraz co jest niezmiernie ważne, spożycie białka do węglowodanów musi zamykać się w odpowiedniej , ściśle przestrzeganej proporcji.
Co zrobić aby do takiego stanu nie doprowadzać?. Unikać posiłków zarazem bogatych w węglowodany i tłuszcz ( pączki, wiele ciast, makaron, ziemniaki, ryż z tłustym sosem), dbać o zdrowie zębów, codziennie dostarczać dwóch głównych kwasów tłuszczowych omega -3 i omega -6 , w odpowiedniej proporcji, wprowadzić codzienny wysiłek tlenowy (najlepiej), minimum 3 x tygodniowo, nie dopuszczać do braków minerałów i witamin, pić i jeść probiotyczne napoje i produkty spożywcze , tzn. napoje i produkty fermentowane, maksymalnie ograniczyć przetworzone produkty spożywcze, dobrze się nawadniać, to tylko niektóre z koniecznych zabiegów, których należy bezwzględnie przestrzegać. O stanach różnych zaburzeń organizm nas informuje, więc współpracujmy z nim. Sprawdzajmy jego stan na bieżąco, monitorując się, bo tylko wtedy istniej możliwość zapobiegania. Nie czekajmy do naprawy chirurgicznej, po której zostają trwałe ślady. Problem układu kostno- stawowego, i to w poważnym zakresie, dotyczy również osób, które nie wykonują żadnego wysiłku. Różnica jest najczęściej taka, że skutek jest tylko przesunięty w czasie.
