Gruzja jednak mocniejsza – ale to nie przypadek
Kilka lat temu napisałem:
„Obserwacja gry reprezentacyjnych drużyn polskich juniorów pokazuje, że w konfrontacji z większością drużyn europejskich jesteśmy gorzej selekcjonowani do uprawiania piłki nożnej, słabiej wyszkoleni technicznie, mniej dynamiczni w grze, znacznie gorsi pod względem koordynacyjnych zdolności motorycznych. Co szczególnie rzuca się w oczy – działamy wolniej i mniej skutecznie pod presją przeciwnika oraz czasu. Mała elastyczność w realizacji założeń taktycznych jest bezpośrednią konsekwencją powyższych deficytów. Można odnieść wrażenie, że wielu z tych zawodników nie posiada predyspozycji do funkcjonowania w piłce seniorskiej na wysokim poziomie.”
Mecz reprezentacji U21 z Gruzją w ramach Mistrzostw Europy tylko potwierdził te obserwacje.
Zawodnicy wysokiej klasy wykonują podczas meczu około 1000 różnych czynności ruchowych – średnio co 6 sekund podejmują jakieś działanie. Wcześniejsze badania Bangsbo, znanego duńskiego fizjologa i trenera, wykazały, że czołowi piłkarze duńscy wykonywali w trakcie meczu nawet 1300 aktów ruchowych, podczas gdy gracze drugoligowi – zaledwie 984. Obecnie, według analiz Castrolfootball.com, piłkarze najlepszych drużyn wykonują od 1000 do nawet 1500 zmian ruchu w czasie jednego spotkania.
Te zmiany ruchowe sumują się w konkretny dystans – i tu znów odwołujemy się do Bangsbo i Lindquista, którzy podkreślają, że dystans pokonywany w meczu silnie koreluje z poziomem VO₂max. To bezpośrednio pokazuje, jak kluczowa jest wydolność tlenowa – nie tylko jako fundament długotrwałego wysiłku, ale też jako czynnik warunkujący efektywność procesów restytucyjnych przy wysiłkach intensywnych i przerywanych (czyli takich, jak w meczu piłkarskim).
Ale to nie wszystko.
W kształtowaniu specyficznej dla piłki nożnej szybkości działania, znacznie większe rezerwy tkwią nie w sferze czysto motorycznej, lecz w rozwijaniu zdolności poznawczych. Jak wskazuje Hönl w publikacji „So werden Fußballer schneller”, aż 70–80% czasu potrzebnego do rozwiązania danej sytuacji techniczno-taktycznej zajmują procesy poznawcze, a jedynie 20–30% – działania motoryczne.
Czy w tych trzech obszarach – wydolności tlenowej, złożonej koordynacji ruchowej oraz sprawności poznawczej – dorównywaliśmy zawodnikom gruzińskim?
Może warto byłoby zacząć z tych faktów wyciągać wnioski.
Współczesna piłka nożna to nie przypadek. To system, metodyka i organizacja. Mistrzowskie drużyny nie powstają „od przypadku” ani wyłącznie za sprawą dużych budżetów – choć pieniądze są nieodzownym narzędziem. Prawdziwym fundamentem sukcesu jest racjonalne podejście do futbolu, nowoczesne zarządzanie szkoleniem, jasny system organizacyjny oraz odpowiednio zaplanowane kształcenie młodych piłkarzy.
Według wielu teoretyków futbolu oraz wybitnych światowych trenerów, największy potencjał nie tkwi w gwiazdach pierwszych drużyn, ale w organizacji klubów i jakości szkolenia młodzieży.
